Od niezapłaconego rachunku za prąd do prymatu prawa europejskiego – kulisy sprawy Costa przeciwko ENEL

Mimo że wyrok w sprawie Costa przeciwko ENEL stanowi punkt wyjścia w większości opraco- wań na temat zasady pierwszeństwa prawa europejskiego, historia tego postępowania jest stosunkowo słabo znana. Co skłoniło Flaminio Costę do wszczęcia postępowania przeciwko dostawcy prądu w sprawie rachunku w wysokości 1925 lirów (ok. 22 euro w 2020 r.)? Dla- czego Sąd Pokoju w Mediolanie zdecydował się włączyć w tak drobną sprawę zarówno włoski Sąd Konstytucyjny, jak i Trybunał Sprawiedliwości? Czemu oba te sądy wydały aż tak rozbieżne wyroki? Jak skończył się proces po wyroku z Luksemburga? Na podstawie nieujawnionych wcześniej dokumentów sądowych i wywiadów z niektórymi uczestnikami postępowań autor artykułu próbuje rzucić światło na mniej znane aspekty sprawy Costa przeciwko ENEL, na tle nacjonalizacji sektora energetycznego we Włoszech w szczytowym okresie zimnej wojny, a także dokonać oceny wkładu tego postępowania i jego „architekta”, Gian Galeazzo Stendar- diego, w ukształtowanie się doktryny pierwszeństwa prawa europejskiego.